🧭 1. ध्येय निश्चित करा
- प्रथम ठरवा की तुम्हाला UPSC (All India Services) की MPSC (State Services) करायचे आहे.
- दोन्हींच्या परीक्षा पद्धती, विषय आणि अभ्यासक्रम वेगळे असतात.

📚 2. अभ्यासक्रम समजून घ्या
- अधिकृत वेबसाइटवरून (UPSC.gov.in / mpsc.gov.in) सिलॅबस आणि परीक्षेची पद्धत डाउनलोड करा.
- त्यातील प्रत्येक विषयाची व्याप्ती समजून घ्या.
🗓️ 3. अभ्यासाचे नियोजन तयार करा
- दररोज 6–8 तासांचा अभ्यास आवश्यक आहे.
- विषयानुसार टाइमटेबल तयार करा — GS, करंट अफेअर्स, ऑप्शनल विषय, प्रॅक्टिस.
📰 4. करंट अफेअर्स वाचा
- दररोज The Hindu / Indian Express वाचा.
- मासिक करंट अफेअर्स मॅगझिन (Vision IAS, StudyIQ इ.) वापरा.
✍️ 5. उत्तर लेखन आणि सराव
- मुख्य परीक्षेसाठी उत्तर लेखन सराव करा.
- प्रिलिम्ससाठी मॉक टेस्ट सीरीज सोडवा.
📖 6. विश्वसनीय पुस्तके वाचणे
उदा.:
- Polity: M. Laxmikant
- History: Spectrum, NCERT
- Geography: NCERT + G.C. Leong
- Economy: Ramesh Singh / NCERT
- Environment: Shankar IAS
🧘 7. मन:शांती आणि सातत्य
- रोजचा थोडा वेळ व्यायाम, ध्यान किंवा वाचनासाठी द्या.
- सातत्य ठेवा, कारण ही लांब पल्ल्याची शर्यत आहे.